Hodowca drobiu 612201

• Drobiarz.
• Hodowca brojlerów.
• Hodowca gęsi.
• Hodowca indyków.
• Hodowca kaczek.
• Hodowca kurcząt.
• Hodowca strusi.
• Pracownik fermy drobiarskiej.
• Producent drobiu.
• Rolnik chowu drobiu.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO–08 odpowiada grupie:

• 6122 Poultry producers.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja A – Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz źródeł internetowych,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• badań ankietowych prowadzonych w projekcie INFODORADCA+ w październiku 2018 r.,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Tadeusz Budzisz – Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego, Stare Lubiejewo.
• Marek Przybyłek – Gospodarstwo Specjalistyczne, Samborowo.
• Włodzimierz Walkusz – DORADCA Consultants Ltd. Sp. z o.o., Gdynia.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Wojciech Gostomski – DORADCA Consultants Ltd. Sp. z o.o., Gdynia.
• Joanna Gralak-Merchel – DORADCA Consultants Ltd. Sp. z o.o., Gdynia.
• Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Ireneusz Woźniak – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Recenzenci:

• Paweł Jankowski – Ferma drobiu, Stare Jemielite.
• Roman Kępiński – Zespół Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego w Grodkowie, Grodków.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Marek Rudziński – Krajowe Centrum Edukacji Rolniczej w Brwinowie, Brwinów.
• Monika Szymańska – Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Warszawa.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2018 r.

Hodowca drobiu ⁸ planuje, organizuje i wykonuje prace związane z chowem ⁴ i hodowlą ¹³ drobiu oraz przygotowuje do sprzedaży drób i produkty drobiarskie ¹⁸.

Opis pracy

Hodowca drobiu prowadzi hodowlę ptactwa domowego oraz pozyskuje produkty drobiarskie. Zwykle pracuje w pomieszczeniach do chowu i hodowli drobiu, wyposażonych w odpowiedni sprzęt. Nadzoruje prawidłowy przebieg żywienia, dba o dobrostan drobiu ⁷ i utrzymanie optymalnych warunków chowu. W przypadku pojawienia się nieprawidłowości w przebiegu procesu hodowli podejmuje działania w celu ich wyeliminowania. Praca w zawodzie hodowca drobiu może być częściowo zautomatyzowana.

Sposoby wykonywania pracy

W swojej pracy hodowca drobiu stosuje metody, techniki i procedury związane m.in. z:

• przenoszeniem piskląt z kartonów (pojemników) transportowych i umieszczeniem ich w kurniku,
• czyszczeniem i dezynfekowaniem kurników, klatek i gniazd, rozkładaniem ściółki, usuwaniem z podłogi nieczystości,
• napełnianiem karmideł i poideł,
• nadzorowaniem pracy systemów i linii do pojenia oraz karmienia,
• podawaniem szczepionek w wodzie do picia, w formie zastrzyków lub rozpylaniem ich w powietrzu,
• sprawdzaniem stanu zdrowia ptactwa i usuwaniem ze stada osobników słabych, chorych lub martwych,
• łączeniem młodych piskląt w grupy, przydzielaniem ich do pomieszczeń w zależności od rasy ²⁰ i płci,
• selekcjonowaniem i znakowaniem drobiu,
• kojarzeniem hodowlanym ¹⁵ drobiu,
• prowadzeniem wylęgu,
• wybieraniem drobiu do ważenia podczas odchowu ¹⁶,
• zbieraniem, sortowaniem i pakowaniem produktów drobiarskich,
• rejestrowaniem liczby zapakowanych, sprzedawanych (wysyłanych) sztuk drobiu i produktów drobiarskich oraz sporządzaniem raportów dotyczących hodowli,
• nadzorowaniem oświetlenia, systemu wentylacyjnego oraz dopływu wody do picia,
• wykonywaniem obsługi codziennej i konserwacji sprzętu oraz urządzeń, w które wyposażona jest ferma drobiu ⁹.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2 i 3.3. Kompetencje zawodowe.

Warunki pracy

Praca w zawodzie hodowca drobiu jest wykonywana w obiektach przeznaczonych do produkcji drobiu, zarówno w pomieszczeniach zamkniętych, jak i na wolnym powietrzu. Praca może odbywać się w pomieszczeniach inwentarskich ¹⁷, pomieszczeniach do sortowania i pakowania produktów drobiarskich, magazynach przystosowanych do przechowywania narzędzi, urządzeń, produktów dla drobiu i produktów drobiarskich oraz częściowo w biurze. W zależności od charakteru realizowanych czynności praca wykonywana jest w pozycji stojącej lub siedzącej.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Hodowca drobiu w działalności zawodowej wykorzystuje m.in.:

• wózki transportowe,
• ciągnik rolniczy,
• silosy paszowe ²²,
• karmidła, poidła, linie pojenia i systemy do efektywnego karmienia,
• urządzenia grzewcze, wentylacyjne i świetlne,
• zgarniacze ściółki ²⁷,
• klatki (skrzynie kratowe),
• wagi,
• rozpylacze (szczepionek),
• urządzenia do automatycznego sortowania jaj,
• urządzenia do znakowania jaj,
• pakowaczki automatyczne do jaj,
• środki ochrony indywidualnej ²³ i zbiorowej ²⁴.

Organizacja pracy

Hodowca drobiu w zależności od wielkości i specyfiki przedsiębiorstwa może pracować w systemie jednozmianowym lub wielozmianowym w różnych godzinach pracy, często w weekendy i święta. Może wykonywać czynności samodzielnie lub w zespole. Praca świadczona jest na fermie drobiu i zazwyczaj nie wymaga wyjazdów służbowych. W zawodzie dominuje kontakt bezpośredni w formie ustnej. Pracownik kontaktuje się z dostawcami piskląt i pasz, odbiorcami drobiu i produktów drobiarskich oraz z weterynarzami.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Podstawowymi zagrożeniami związanymi z wykonywaniem pracy w zawodzie hodowca drobiu są:

• kontakt ze zwierzętami,
• duża ilość pyłu i toksycznych gazów pochodzenia organicznego w powietrzu, alergeny ¹,
• preparaty chemiczne stosowane do dezynfekcji, itp.,
• mikroorganizmy chorobotwórcze pochodzące od drobiu,
• śliskie nawierzchnie zanieczyszczone odchodami zwierząt,
• zmienne warunki atmosferyczne,
• wymuszona pozycja ciała, przeciążenie układu ruchu,
• porażenie prądem elektrycznym.

Może to powodować:

• choroby układu oddechowego,
• choroby uczuleniowe,
• reakcje alergiczne ²¹,
• podrażnienia oczu i skóry,
• choroby odzwierzęce ³,
• choroby układu kostno-stawowego,
• zatrucia,
• schorzenia układu naczyniowego i nerwowego.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód hodowca drobiu ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• wysoka ogólna wydolność fizyczna,
• sprawność układu mięśniowego,
• sprawność układu kostno-stawowego,
• sprawność narządu wzroku i słuchu,
• sprawność układu oddechowego;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• zmysł równowagi,
• ostrość wzroku,
• ostrość słuchu,
• powonienie,
• rozróżnianie barw,
• dobry słuch i węch,
• spostrzegawczość,
• widzenie stereoskopowe umożliwiające ocenę odległości;

w kategorii sprawności i zdolności

• uzdolnienia techniczne,
• koncentracja,
• podzielność uwagi,
• predyspozycje do współpracy i współdziałania,
• wyobraźnia i myślenie twórcze,
• szybki refleks i adekwatna reakcja,
• odporność na nieprzyjemne warunki środowiskowe;

w kategorii cech osobowościowych

• dokładność,
• samokontrola,
• odpowiedzialność za działania zawodowe,
• sumienność,
• samodzielność,
• odporność emocjonalna,
• odporność na stres,
• wytrwałość i cierpliwość.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.4. Kompetencje społeczne; 3.5. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

W zawodzie hodowca drobiu wymagany jest ogólny dobry stan zdrowia. Pod względem wydatku energetycznego zawód należy do prac średnio ciężkich. Występuje w nim również obciążenie umysłowe związane np. z organizowaniem, analizowaniem, rozwiązywaniem problemów, podejmowaniem decyzji, negocjowaniem. Do przeciwwskazań należy zaliczyć:

• alergie i uczulenia,
• choroby ograniczające ruchy rąk lub nóg, np. reumatyzm,
• omdlenia,
• przewlekłe choroby płuc, oskrzeli,
• padaczkę,
• zawroty głowy,
• wady serca uniemożliwiające wykonywanie ciężkich prac fizycznych,
• znaczną wadę słuchu uniemożliwiającą porozumiewanie się.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

W zawodzie hodowca drobiu nie ma formalnych wymagań dotyczących poziomu wykształcenia. Preferowane jest ukończenie branżowej szkoły I stopnia (dawniej zasadniczej szkoły zawodowej) w zawodzie pokrewnym rolnik lub ukończenie szkoły średniej w zawodzie technik rolnik lub technik agrobiznesu.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

W zawodzie hodowca drobiu brak jest specyficznych wymagań w zakresie uprawnień. Preferowane jest posiadanie tytułu:

• rolnik – uzyskanego na podstawie ukończenia branżowej szkoły I stopnia albo ukończonego kwalifikacyjnego kursu zawodowego w zakresie kwalifikacji RL.03 Prowadzenie produkcji rolniczej i zdanego egzaminu przed Okręgową Komisją Egzaminacyjną,
• technik rolnik – uzyskanego na podstawie ukończenia branżowej szkoły II stopnia lub technikum, albo ukończonego kwalifikacyjnego kursu zawodowego w zakresie kwalifikacji: RL.03 Prowadzenie produkcji rolniczej oraz RL.16 Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej i zdanego egzaminu przed Okręgową Komisją Egzaminacyjną,
• technik agrobiznesu – uzyskanego na podstawie ukończenia branżowej szkoły II stopnia lub technikum, albo ukończonego kwalifikacyjnego kursu zawodowego w zakresie kwalifikacji: RL.03 Prowadzenie produkcji rolniczej oraz RL. 07 Organizacja i prowadzenie przedsiębiorstwa w agrobiznesie i zdanego egzaminu przed Okręgową Komisją Egzaminacyjną.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

Hodowca drobiu, który ukończył branżową szkołę I stopnia (dawniej zasadniczą szkołę zawodową) może podwyższyć swoje kwalifikacje zawodowe poprzez:

• doskonalenie swoich kompetencji zawodowych w wyniku uczestniczenia w specjalistycznych kursach i szkoleniach z zakresu hodowli drobiu, organizowanych przez jednostki uprawnione do ich prowadzenia, np. Krajową Federację Hodowców Drobiu i Producentów Jaj,
• uzupełnianie kwalifikacji zawodowych w zakresie hodowli drobiu wraz z rozwojem kariery,
• kontynuację kształcenia – w zawodach pokrewnych technik rolnik lub technik agrobiznesu; pracownik posiadający wykształcenie średnie, po zdaniu matury, może kontynuować naukę na studiach wyższych o kierunku zootechnicznym ²⁸ lub rolniczym.

W wyniku doskonalenia umiejętności zawodowych będących efektem samokształcenia, uczestnictwa w kursach organizowanych przez pracodawcę, producentów wyposażenia dla ferm oraz producentów pasz lub wyspecjalizowane firmy szkoleniowe istnieje możliwość awansu na stanowisko kierownika gospodarstwa hodowli drobiu.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Obecnie (2018 r.) w zawodzie hodowca drobiu nie ma bezpośredniej możliwości potwierdzania kompetencji zawodowych w edukacji formalnej.

Istnieje możliwość potwierdzania wymaganych kompetencji zawodowych poprzez zdobycie kwalifikacji w zawodach szkolnych pokrewnych: rolnik, technik rolnik lub technik agrobiznesu. Ponadto hodowca drobiu może potwierdzić swoje kompetencje poprzez zdanie egzaminów przed właściwą Okręgową Komisją Egzaminacyjną w ramach kwalifikacji RL.03 Prowadzenie produkcji rolniczej, RL.07 Organizacja i prowadzenie przedsiębiorstwa w agrobiznesie, RL.16 Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej.

Kwalifikacje i uprawnienia w zawodzie hodowca drobiu można uzyskać poprzez przyuczenie do zawodu podczas pracy na stanowisku hodowca drobiu pod nadzorem doświadczonego pracownika oraz samokształcenia.

Kompetencje mogą być potwierdzane zaświadczeniami oraz świadectwami wydawanymi przez producentów pasz i producentów urządzeń do wyposażenia ferm, instytucje szkolące w zawodzie hodowca drobiu.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie hodowca drobiu może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie hodowca drobiu wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Zapewnianie właściwych warunków do hodowli drobiu w zależności od cech rasowych.
• Z2 Zapewnianie ciągłości działania sprzętu, urządzeń i środków transportu w procesie produkcji drobiu i produktów drobiarskich.
• Z3 Planowanie produkcji i hodowli drobiu oraz produktów drobiarskich.
• Z4 Pielęgnowanie, rozmnażanie i żywienie drobiu zgodnie z niezbędnymi wymaganiami.
• Z5 Przygotowywanie drobiu i produktów drobiarskich do sprzedaży.
• Z6 Zagospodarowywanie odchodów i odpadów, odkażanie kurników i innych pomieszczeń ferm drobiu oraz dezynfekowanie urządzeń.

Kompetencja zawodowa Kz1: Przygotowywanie pomieszczeń i zapewnianie ciągłości działania urządzeń związanych z produkcją drobiu obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Kompetencja zawodowa Kz2: Prowadzenie i kontrolowanie hodowli drobiu oraz przygotowywanie produktów do sprzedaży obejmuje zestaw zadań zawodowych Z4, Z5, Z6, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie hodowca drobiu powinien posiadać kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za skutki podejmowanych działań oraz urządzenia wykorzystywane w procesie produkcji drobiu.
• Podejmowania działania i współdziałania w zespole podczas wykonywania zadań zawodowych hodowcy drobiu.
• Dokonywania samooceny i weryfikacji własnego działania w zakresie realizowania zadań zawodowych.
• Dostosowywania swojego zachowania do zmian w środowisku pracy.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu hodowca drobiu.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu hodowca drobiu

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie hodowca drobiu nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Hodowca drobiu może znaleźć zatrudnienie w przemysłowych hodowlach drobiu, fermach prowadzących chów i hodowlę drobiu, wylęgarniach drobiu, zakładach drobiarskich ²⁶. Ponadto może prowadzić własną działalność, w formie działalności gospodarczej, rolniczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, w zakresie chowu i hodowli drobiu.

Kształcenie

Obecnie (2018 r.) w ramach systemu edukacji zawodowej w Polsce nie prowadzi się kształcenia w zawodzie hodowca drobiu.

Kwalifikacyjne kursy zawodowe (dla osób dorosłych) w zakresie kwalifikacji: RL.03 Prowadzenie produkcji rolniczej (rolnik), RL.07 Organizacja i prowadzenie przedsiębiorstwa w agrobiznesie (technik agrobiznesu), RL.16 Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej (technik rolnik) mogą prowadzić:

• publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe,
• niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych i prowadzące kształcenie zawodowe,
• publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego,
• instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową,
• podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców.

Kompetencje właściwe dla ww. kwalifikacji potwierdzają (również w trybie eksternistycznym) Okręgowe Komisje Egzaminacyjne po spełnieniu wymagań formalnych i zdaniu egzaminu.

Szkolenie

Kandydaci do zawodu hodowca drobiu oraz osoby wykonujące ten zawód mogą podnosić swoje kompetencje zawodowe poprzez kursy i szkolenia organizowane przez:

• ośrodki doradztwa rolniczego,
• fermy drobiowe – na własne potrzeby przedsiębiorstwa (dla kandydatów do pracy i pracowników),
• centra, zakłady i ośrodki doskonalenia zawodowego,
• stowarzyszenia i organizacje branżowe (np. Krajowa Federacja Hodowców Drobiu i Producentów Jaj),
• komercyjne firmy szkoleniowe,
• firmy produkujące urządzenia stosowane w chowie i hodowli drobiu,
• firmy produkujące pasze i dodatki do pasz.

Hodowca drobiu może brać udział w szkoleniach, dotyczących m.in.:

• hodowli kurcząt brojlerów,
• dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji,
• prowadzenia bioasekuracji ferm i hodowli drobiu.

Organizatorzy tych szkoleń poświadczają uzyskane przez uczestników kompetencje stosownymi certyfikatami/zaświadczeniami.

Obecnie (2018 r.) wynagrodzenie osób pracujących w zawodzie hodowca drobiu wynosi przeciętnie 2800 zł miesięcznie brutto w przeliczeniu na jeden etat; najczęściej wynagrodzenie zawiera się w przedziale od 2500 zł do 3500 zł.

Hodowca drobiu może otrzymywać dodatkowe premie, wynikające z wysokiej opłacalności produkcji i zysku fermy.

Poziom wynagrodzeń osób wykonujących zawód hodowca drobiu uzależniony jest m.in. od:

• szczegółowego zakresu zadań,
• stażu pracy,
• posiadanych uprawnień i wykształcenia,
• sytuacji na lokalnym rynku pracy,
• liczby firm działających na danym terenie,
• regionu Polski,
• koniunktury na rynku pracy.

W zawodzie hodowca drobiu możliwe jest zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami.

Warunkiem niezbędnym jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnienia osób:

• z dysfunkcją narządu słuchu (03-L), pod warunkiem, że niepełnosprawność ta jest możliwa do skorygowania za pomocą implantów lub aparatów słuchowych,
• z wadami i dysfunkcją wzroku (04-O), w przypadku możliwości skorygowania ich szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi,
• z chorobami układu pokarmowego (08-T), pod warunkiem, że praca zorganizowana jest w taki sposób, aby pracownik miał możliwość regularnego przyjmowania leków i dokonywania niezbędnych zabiegów pielęgnacyjnych,
• z chorobami układu moczowo-płciowego (09-M) pod warunkiem, że praca zorganizowana jest w taki sposób, aby pracownik miał możliwość regularnego przyjmowania leków i dokonywania niezbędnych zabiegów pielęgnacyjnych.